علیرغم روابط سیاسی و نظامی خوب، ارتقاء روابط و تعامل های فرهنگی انصارالله یمن با ایران با چالش های جدی مواجه است. این نوشتار صرفا بر مبنای تجارب فعالیت‌های چندین ساله گروه جهادی اویس قرنی در ایران با موضوع انصارالله یمن بوده است.
یک دیدگاه غلط
شجره مبارکه مقاومت، حاصل سال‌ها بغض فروخفته مسلمانان در مواجهه با پدیده شوم استعمار است. خون دل‌هایی که در آتش مصائب سال‌ها رنج استضعاف لعل شده و به برکت خون شهداء حالا قدرت و شکوه بی‌نظیری یافته است. بدون شک انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران به رهبری حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه نقطه آغاز این حرکت پربرکت است. روح بلند پیر جماران الهام بخش آزادی‌خواهانی شد که از رنج زنجیر استعمار خسته شده و خواهان بازگشت شکوه از دست رفته به امت اسلامی بودند. بدون این نقش پدری و مرجعیت فکری، نمی‌توان جبهه‌ای به نام «مقاومت» تعریف کرد.
اما از این مرجعیت فکری که گذر کنیم و به بسترهای رشد و شکل‌گیری جریان‌های مختلف فعال در مقاومت که برسیم مقداری داستان متفاومت میشود.
پیش از جنبش‌هایی که به بیداری اسلامی(یا ربیع‌العربی) شهرت یافتند، انگشت شمار افرادی در داخل ایران، از شرایط یمن و مردم آنجا مطلع بودند. لذا آگاهی عمومی و حتی نخبگانی ایران در خصوص یمن نزدیک به صفر بود. حتی عواملی همچون مبادلات تجاری و یا رفت و آمد گردشگران و زائران نیز بین دو کشور به صورت جدی وجود نداشت تا سبب ایجاد زمینه‌های آشنایی شود.
پس از انقلاب شکوهمند مردم یمن و ایجاد جنگ تحمیلی بر علیه این کشور توسط ائتلاف عبری _ عربی منطقه، به ناگاه یمن به صدر اخبار جبهه مقاومت تبدیل شد. سرعت تند حوادث و اخباری که مظلومیت و اقتدار مردم یمن آنقدر زیاد بود که همه فرصت آشنایی صحیح و درست را از مردم ایران گرفت و آنها را در انبوه اخبار نظامی، سیاسی و انسانی یمن غرق کرد. در این بین یک تصور در بین عموم مردم و جامعه نخبگانی ایران گسترش یافت؛ اینکه انصارالله را یک گروه مقاومت مانند دیگر گروه‌های مقاومت متصور شدند و این آغاز مشکل بود. حتی تشابه اسمی نیز مزید بر علت شد و این تصور رایج شد که انصارالله هم مانند حزب‌الله است. در صورتی که میان این دو تفاوت ماهوی وجود دارد.
یک تصور در بین عموم مردم و جامعه نخبگانی ایران گسترش یافت؛ اینکه انصارالله را یک گروه مقاومت مانند دیگر گروه‌های مقاومت متصور شدند و این آغاز مشکل بود.
جنبش حزب‌الله لبنان ذاتا مولود جمهوری است. بسیاری دیگر نیز از گروه‌های مقاومت همینطور هستند. یعنی آنها چه از نظر منظومه فکری(ایدئولوژی)، چه ساختار تشکیلاتی و چه از نظر توانمندی‌های عملیاتی وابسته به مرکز هستند. هر چند که برخی بیشتر و برخی کمتر در تصمیم‌گیری و عملیات مستقل عمل می‌کنند ولی اصل وجود خود را مرهون جمهوری اسلامی هستند.
همین قدر نکته‌سنجی کفایت می‌کند تا متوجه شویم که تفاوت اصلی انصارالله یمن با سایر گروه‌های مقاومت در چیست. جنبش انصارالله پیش از آنکه به عنوان یک قسم از جبهه مقاومت شناخته شود، جنبش اصیل و ریشه‌داری در یمن بود که در دل فرهنگ اصیل زیدی و در دامن خانواده‌ای عالم و مجاهد شکل گرفت. بنیانگذاری انصارالله توسط سید حسین بدرالدین الحوثی انجام گرفت.
جهت آشنایی با شهید بزرگوار سید حسین بدرالدین الحوثی، پیشنهاد میشود مقالک زیر را مطالعه بفرمائید.
سال‌ها رنج و مبارزه مردم یمن، جسته و گریخته تحرکات آزادی‌بخشی را با انگیزه‌های گوناگون مارکسیستی، ناسیونالیسم عربی، هویت جغرافیایی و قبیله‌ای و … ایجاد کرده بود. ولی هیچ‌کدام نتوانسته بودند انگیزه‌های خود را از جامعه نخبگانی به فضای عمومی جامعه سرریز کنند. می‌توان گفت علت اصلی که هیچ یک از آنها به توفیق خاصی دست نیافتند، ضعف در ارائه یک گفتمان واحد و متحد بود که بتواند همه‌ی تفکرات مختلف و متشتت یمن را در زیر یک پرچم واحد گردآورد.
خاندان حوثی به واسطه حضور علماء متعدد و نیز نقش پررنگ در فرهنگ مناطق شمالی یمن از دیرباز مورد احترام بودند. پدر بزرگ حسین، علامه امیر الدین بود که در برابر ظالمان قد علم کرده و موضعی قاطعانه داشت و در آن زمان اعلام کرد که نباید در نماز جمعه برای حاکمان ظالمان دعا خوانده شود؛ زیرا دعا برای ستمگران و ظالمان، آنان را روسفید می‌کند. مقبولیت و جایگاه علامه بدرالدین الحوثی سبب شد تا جایگاه خاندان الحوثی به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند. در سایه همین مقبولیت اجتماعی بود که شهید الحوثی دست به آغاز اقدامات فرهنگی خود زد.
جهت آشنایی با مرحوم علامه بدرالدین الحوثی، پیشنهاد میشود مقالک زیر را مطالعه بفرمائید.
سال‌ها مجاهدت شباب المومن که بعدها انصارالله را شکل دادند، سبب بیداری فرهنگ مجاهدتی بود که در کوران استعمار کمرنگ شده بود. این زمینه‌ها بود که جنبش انصارالله را به وجود آورد. البته درست است که امام خمینی(ره) محرک اصلی شهید سید حسین بدرالدین الحوثی رحمه الله‌علیه شد، ولی انصارالله را می‌توان حرکتی دانست که در دل فرهنگ اصیل یمنی ریشه دارد؛ در مقطعی از تاریخ این فرهنگ به روایتی که مرحوم امام خمینی رحمه الله‌علیه از اسلام ارائه می‌داد گرایش ایدئولوژی پیدا کرد و با الهام از انقلاب او، خود را به پویایی رساند. این دقیقا نقطه تفاوت مرکزی انصارالله با سایر گروه‌های مقاومت است که ذاتا مولود جمهوری اسلامی هستند.
انصارالله را می‌توان حرکتی دانست که در دل فرهنگ اصیل یمنی ریشه دارد؛ در مقطعی از تاریخ، این فرهنگ به روایتی که مرحوم امام خمینی رحمه الله‌علیه از اسلام ارائه می‌داد گرایش ایدئولوژی پیدا کرد و با الهام از انقلاب او، خود را به پویایی رساند. این دقیقا نقطه تفاوت مرکزی انصارالله با سایر گروه‌های مقاومت است که ذاتا مولود جمهوری اسلامی هستند.
اگر تمایل دارید که بدانید، عمق تاثیرات عمیق امام خمینی رحمه الله‌علیه بر شهید سید حسین بدرالدین الحوثی و انقلاب یمن تا چه اندازه است، پیشنهاد می‌کنم که سخنان زیر را از استاد عصام العماد مشاهده کنید.
گوشه‌ای از سخنرانی استاد عصام العماد، مستصبر شهیر و عالم بزرگ یمنی در نشست گروه جهادی اویس قرنی
25 فروردین 1402 هجری شمسی مصادف با روز جهانی قدس_ شهر مقدس قم
کتاب فاخر «انقلاب اسلامی جدید» به دیدگاه‌های شهید بزرگوار، سید حسین بدرالدین الحوثی به انقلاب اسلامی ایران و شخصیت مرحوم امام خمینی(ره) می‌پردازد.
دیدگاه اشتباه = انتظارات اشتباه
عملکرد انسان‌ها، برخواسته از اطلاعات آنهاست. وقتی دیدگاه اشتباهی نسبت به یک مجموعه به صورت عمومی گسترش یافت، نمی‌توان انتظار داشت که رفتار صحیحی مشاهده شود. آنچه چالش جدیی انصارالله یمن در تعامل با مجموعه‌های فرهنگی حاکمیتی و مردمی ایران است، همین دیدگاه اشتباه است.
برای آنکه این مشکل را بهتر متوجه شوید این مثال را دقت بفرمایئد. پس از انتشار سرود زیبای «سلام فرمانده» توسط جناب آقای ابوذر روحی و جمعی از نونهالان ایران، این سرود با اقبال بی‌سابقه‌ای مواجه شد. به نحوی که در مدت زمان کوتاهی، نسخه‌هایی از آن در کشورهای مختلف عراق، بحرین، پاکستان، آذربایجان، نیجریه، مسکو، استانبول و … تولید و انتشار یافت. این سرود عملا به زبان مشترک آزادی‌خواهان جهان تبدیل شده بود. حالا خیلی‌ها انتظار داشتند که در یمن هم این سرود را اجرا کنند. ولی اندکی آشنایی با فرهنگ یمن این نتیجه را می‌داد که مضامین این سرود اصلا در یمن جایگاهی ندارد. حالا همین شده بود باعث دلخوری برخی…
یا مثلا برای خیلی‌ها جای سوال است که چرا در یمن راهپیمایی اربعین برگزار نمیشود. وقتی هم متوجه می‌شوند که درست در همان ایام که ما مشغول عزاداری اربعین هستیم، یمن در تدارک جشن میلاد پیامبر(ص) است، متعجب و شاید دلخور می‌شوند.
صدها مثال از این دست وجود دارد که کمبود اطلاعات و عملکرد بر اساس پیش‌فرض‌های ذهنی غلط، منجر به کسب نتایج غلط میشود. آنگاه می‌بینیم که در بسیاری از موارد، خانه از پایه ویران است، خواجه در فکر نقش ایوان است.
باید یمن را یک کشور مستقل، دارای فرهنگ، آداب و رسوم، مناسک مذهبی و ملی، سلایق و علایق مخصوص خود بدانیم که لزوما قرار نیست همه آنها با استاندارهای فرهنگ ما مطابق باشد. درست است که این نکته در مواجهه با همه فرهنگ‌ها صدق می‌کند ولی تعاملات ما با سایر گروه‌های مقاومت، فرهنگ عمومی و نخبگانی ما را به سطحی از شناخت نسبی رسانده که بداند با آنها باید چگونه رفتار کرد. ولی می‌بینیم همین شناخت‌های نسبی ما از سایرین میشود مبنای رفتار و تعامل فرهنگی با انصارالله یمن که باعث بروز همین مشکلات میشود.
باید یمن را یک کشور مستقل، دارای فرهنگ، آداب و رسوم، مناسک مذهبی و ملی، سلایق و علایق مخصوص خود بدانیم که لزوما قرار نیست همه آنها با استاندارهای فرهنگ ما مطابق باشد.
اقدامات نسنجیده
تغییر چهارچوب‌های ذهنی برای انسان‌ها خیلی سخت است. مخصوصا اگر ناگهان با واقعیت مواجه شوند. میزان فشاری که بر اثر این مواجه بر فرد وارد میشود او را به این سمت سوق می‌دارد تا قبل از آنکه از حوادث میدان اطلاعات کافی کسب کند، وارد عمل شود و نتایج زیان‌آور بعدی پیش می‌آید.
از طرح مباحث اختلافات بین زیدیه و جعفریه (حتی خیلی وقت‌ها طرح مباحث اختلافات فرق شیعه با اهالی اهل‌سنت یمن!!!)، تا چالش همیشگی و دائمی با حفاظت اماکن بر سر ورود خنجر یمنی، تا برنامه‌های فرهنگی دستوری و به هم نریختن حاشیه امن برخی مسئولان و … از جمله چالش‌های دائمی ما هستند. این مشکلات از آنجا ناشی میشود که این درک در عموم فعالان فرهنگی ما به وجود نیامده است که یمن، کشوری است با آداب و رسوم، عقاید و ملاحظات فرهنگی خاص خود که باید به آنها احترام گذاشت. درک اینگونه تفاوتهای فرهنگی و تلاش برای رعایت آنها، نکته‌ای است که باید در هر نوع کنشگری بین‌المللی رعایت شود ولی متاسفانه در برخی موارد شاهد آن بودیم که در مواجه با انصارالله و مردم یمن، این نوع ملاحظات فرهنگی در ایران رعایت نشده است.
این مشکلات از آنجا ناشی میشود که این درک در عموم فعالان فرهنگی ما به وجود نیامده است که یمن، کشوری است با آداب و رسوم، عقاید و ملاحظات فرهنگی خاص خود که باید به آنها احترام گذاشت.
آیا اوضاع اینقدر خراب است؟
هر کسی که مردم یمن و انصارالله را بشناسد می‌داند که قطعا اشتراکات فرهنگی میان آنها و ایران آنقدر زیاد است که بتواند یک پیوند عمیق و مبتنی بر اصول اسلامی را بسازد. (کما اینکه همین الان هم این پیوند ساخته شده است.) آنچه مورد توجه ما بود کمی ناشی از کج‌سلیقگی و بیشتر ناشی از کمبود اطلاعات پیرامون انصارالله بود.
امید است که با گسترش آشنایی عمومی مردم با انصارالله یمن و بسط فعالیت‌های فرهنگی در ایران بتوانیم شاهد نزدیکی بیش از پیش دو ملت غیور و پرافتخار ایران و یمن باشیم.
سلام درود بر مردم غیور یمن
تفاوت های فرهنگی ذکر شده بسیار کمرنگ بوده و اشتراکات فرهنگی و مذهبی بین دو ملت آنقدر پررنگ و زیاد هست که باعث دوستی و نزدیکی دو ملت می باشد.
ملت و دولت ایران همیشه در کنار مردم یمن خواهند بود.
عرض سلام و خسته نباشید.
به نظر بنده یکی از راهکارهای اصلی جهت کاهش چالش ها، تعامل و ارتباط شخصیت ها و صاحب نظران یمن با اقشار مختلف در تریبون های مختلف است.
از ایجاد کلیپ های کوتاه پویانمایی تا ساخت و پخش مستند یا حتی فیلم و سریال با فرهنگ یمنی.
با سلام و احترام.
البته تفاوتهای فرهنگی و تاریخی و رسوم را باید دقت کرد. کتاب انقلاب اسلامی جدید را خواندم و از درک و بیانات عالی رهبر شهید یمن بهره بردم.
جا دارد کتابی در باره تاریخ معاصر و جغرافیای سیاسی یمن تهیه و منتشر نمایید.
ضرب المللی در فارسی داریم که صد درویش در گلیمی بخسبند (بخوابند) و دو پادشاه در اقلیمی (سرزمین) نگنجند.
اگر بنای روابط بر منیَت و خودنمایی و احراز برتری (علو) باشد منتهی به اختلافات عمیق میشود ولی افرادی که متواضع و مودب به آداب و اخلاق اسلامی باشند با هم اختلاف اساسی نخواهند داشت.
سلام
خیلی عالی بود.لطفا از این دست روشنگری ها بیشتر قرار دهید چون ما از آداب و فرهنگ و اعتقادات و شجاعت و رشادت و ظلم ستیزی و آزادگی مردم این خطه تقریبا هیچ نمیدانیم.
متاسفانه رسانه ها اطلاعات خاصی ارائه نکرده اند و مردم ایران در گذشته به واسطه تولیدات تلویزیونی و امروزه با شبکه های مجازی بیشتر با غرب و فرهنگ بی فرهنگی غرب آشنا شده اند و صد افسوس ذائقه شان متمایل به آنان گشته.
لطفاً شما از آزادگی و رشادت‌ها و اصالت مردمان این خطه به هر نحوی که شده حتی با تولیدات تلویزیونی و سینمایی به داد ما برسید تا شاید بیدارگر گردد.
سلام و درود بیکران بر مجاهدان ظلم ستیز یمن. اول بگویم چون اطلاعات از فرهنگ یمن(بطور کلی)و فرهنگ مقاومت یمن(بصورت اختصاصی) در جامعه ایران انتشار نمیابد،پس قضاوت افکار در ایران زیاد دقیق نمیشود. بیصبرانه مشتاق شنیدن از کل فرهنگ مردم یمن و مجاهدانش هستیم.